اهمیّت تهذیب نفس
نفس آدمی بستری است که عقل و شهوت در آن به مبارزه می پردازد و پیروزی هر یک از آنها سرنوشت نهایی انسان را تعیین می کند. اگر غلبه با عقل باشد سعادت، و اگر شهوت پیروز شود شقاوت اخروی در انتظار اوست. تهذیب که عبارت است از پاک سازی نفس از تمام بدی ها و آلودگی های اخلاقی، بهترین شیوه ای است که انسان از طریق آن می تواند زمینه پیروزی عقل را فراهم ساخته، مانع غلبه هواهای نفسانی بر آن شود و آن گاه به دنبال پیروزی عقل زمینه برای نیل به فضایل انسانی و کمالات اخلاقی مهیا می شود. بنابراین تنها کسانی موفق به درک کمالات واقعی خواهند شد که از تهذیب نفس غافل نباشند. حضرت علی علیه السلام در این باره می فرمایند: «به غیر از صاحبان تهذیب نفس، کسی به قله های بلند غایات و کمالات واقعی نخواهد رسید».
راه تهذیب نفس
بدون تردید انجام دادن هر کاری و تحقّق هر هدفی راه خاصّی دارد که بدون توجّه به آن نمی توان به موفّقیت لازم دست یافت. لذا موفق ترین افراد کسانی هستند که قبل از اقدام به هر کاری مقدّمات تحقّق آن را بررسی می کنند و پس از شناسایی کامل تمام راه هایی که نیل به هدف مورد نظر را میسّر می سازد، بهترین راه و مناسب ترین شیوه را بر می گزینند. تهذیب نفس نیز راه و روش مخصوصی دارد که بدون توجّه به آن نمی توان به این هدف بزرگ نائل آمد. در مجموعه روایات علی علیه السلام در زمینه چگونگی تهذیب نفس به توصیه های زیادی برمی خوریم؛ از جمله آن حضرت به تمام علاقه مندان به تهذیب نفس چنین سفارش می کنند: «نفس های خودتان را از آلودگی لذت ها و عوارض و تبعات خواست های نفسانی پاکیزه سازید».
فایده تهذیب نفس
در رهنمودهای اولیای الهی مهم ترین عامل کمال حقیقی انسان تهذیب نفس ذکر شده است و هر یک از آن بزرگواران با تعابیر و توصیفات خاصی به تبیین این امر پرداخته اند. در سخنان امام علی علیه السلام در این باره به مطالب زیادی بر می خوریم که در هر یک از آنها به صورتی به این واقعیت اشاره شده است؛ از جمله آن حضرت به همه انسان ها توصیه می کنند: «نفس هایتان را از شهوات و آلودگیِ خواست های نفسانی پاک کنید تا پلّه های بلند مراتب والای منزلت انسانی را دریابید».
دانلود تصویری درس اخلاق حضرت امام خامنه ای در مورد غلبه بانفس
